Kontakt z nami
+48 780 151 246
11 lipca, 2024
Na pierwszy rzut oka uruchomienie fundacji rodzinnej wydaje się dość prostym przedsięwzięciem. Wystarczy podpisać kilka dokumentów oraz wpisać fundację do specjalnego rejestru. Warto jednak przemyśleć kwestie uregulowane w dokumentach statutowych fundacji. Przede wszystkim wskazane jest aby odpowiednio uporządkować postanowienia statutu fundacji rodzinnej, który jest podstawowym dokumentem określającym zasady jej funkcjonowania.
Dla przykładu statut fundacji może określać wytyczne dotyczące inwestowania jej majątku. W takim postanowieniu może on narzucać zarządzającym majątkiem fundacji ograniczenia w sposobie inwestowania, np. poprzez zakaz dokonywania inwestycji w ryzykowne papiery wartościowe. Jednak takie sformułowanie jest zbyt ogólne i z pewnością będzie budziło spory interpretacyjne co do kwalifikacji danego papieru wartościowego jako ryzykownego lub też nieryzykownego.
Kolejną istotną kwestią może okazać się określenie w statucie beneficjenta lub sposób jego określenia. Celem fundacji rodzinnej jest m.in. zarządzenie majątkiem także po śmierci fundatora oraz spełnianie świadczeń na rzecz swoich beneficjentów. Określenie w statucie kręgu beneficjatów lub sposobu ich wyznaczenia ma istotne znaczenie dla funkcjonowania fundacji. W przypadku niewłaściwego lub pobieżnego podejścia do przedmiotowej kwestii może okazać się, że fundacja w ogóle przestanie istnieć. Tytułem przykładu, fundator określa w statucie fundacji, że jej beneficjatami są wyłączenie dzieci fundatora. W takim przypadku po śmierci dzieci fundatora, fundacja rodzinna nie będzie miała żadnego beneficjenta i w moim przekonaniu stanowi to przesłankę do jej rozwiązania.
Biorąc pod uwagę powyższe w celu uniknięcia sporów na tle postanowień dokumentów statutowych fundacji rodzinnej czy właściwego zaplanowania jej funkcjonowania warto wypracować optymalne, skuteczne oraz niegenerujące sporów rozwiązania.
W celu założenia fundacji rodzinnej (za życia fundatora) należy podjąć określone czynności.
I. Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem w akcie założycielskim.
Fundacja rodzinna może mieć jednego fundatora (lub kilku fundatorów), który złoży oświadczenie, w treści którego wyrazi wolę ustanowienia fundacji rodzinnej. Fundatorem może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.
II. Ustalenie statutu w akcie notarialnym.
Statut to podstawowy dokument określający zasady funkcjonowania fundacji rodzinnej. Określa on m. in. nazwę fundacji rodzinnej, jej szczegółowy cel, wartość funduszu założycielskiego, czy beneficjatów. Może on także określać kwestie takie jak wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji, bądź zasady współpracy lub współdziałania jej organów.
Złożenie aktu założycielskiego fundacji i sporządzenie jej statutu powoduje powstanie fundacji rodzinnej w organizacji, która może uczestniczyć w obrocie prawnym. Fundacja rodzinna w organizacji może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. W tym okresie przejściowym, co do zasady, jest ona reprezentowana przez fundatora lub pełnomocnika powołanego przez fundatora.
III. Sporządzenie spisu mienia.
Wykaz praw majątkowych wnoszonych do fundacji rodzinnej stanowi spis mienia. W spisie mienia określa się także osobę wnoszącą mienie oraz rodzaj i wartość każdego z wniesionych składników mienia w wysokości określonej według stanu i cen z chwili ich wniesienia oraz ich wartości podatkowej. Pierwszy spis mienia sporządza fundator celem wykazania pokrycia funduszu założycielskiego. Po czym to zarząd fundacji aktualizuje spis mienia i odpowiada za jego aktualność.
IV. Ustanowienie organów fundacji rodzinnej.
Organami fundacji rodzinnej są: Zarząd, Rada Nadzorcza (co do zasady fakultatywna; obowiązkowa, jeśli liczba beneficjentów przekracza 25 osób) oraz Zgromadzenie Beneficjentów.
V. Otworzenie ksiąg rachunkowych.
Nowo powstała fundacja rodzinna powinna otworzyć księgi rachunkowe w ciągu 15 dni od dnia rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. Z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu powstaje fundacja rodzinna i uzyskuje ona status „w organizacji”. Ten moment należy uznać za pierwszy dzień zdarzenia gospodarczego wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym, a w konsekwencji z tym dniem należy otworzyć księgi rachunkowe fundacji.
VI. Wniesienie funduszu założycielskiego.
Fundator, przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych, wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł.
VII. Wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.
Fundator zgłasza fundację rodzinną do rejestru fundacji rodzinnych. Powinien to uczynić w terminie sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu założycielskiego, pod rygorem rozwiązania fundacji.
VIII. Zgłoszenie fundacji rodzinnej do organów skarbowych (NIP) oraz statystycznych (REGON).
Wpis fundacji do rejestru fundacji rodzinnych nie powoduje automatycznego nadania jej numeru identyfikacji podatkowej (NIP) czy numeru Rejestr Gospodarki Narodowej (REGON).
Celem uzyskania numeru REGON należy złożyć wniosek o wpis fundacji do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (RG-OP) do Urzędu Statystycznego. Natomiast w celu nadania NIP fundacja rodzinna powinna złożyć zgłoszenie indentyfikacyjne (NIP-2) do właściwego miejscowo Urzędu Skarbowego.
IX. Otwarcie rachunku bankowego.
Fundacja rodzinna powinna posiadać własny rachunek bankowy. Otworzyć rachunek bankowy może także fundacja rodzinna w organizacji.
X. Zgłoszenie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.
Fundacja rodzinna zobowiązana jest dokonać zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) – w terminie 14 dni od dnia powstania podmiotu. Jej beneficjentem rzeczywistym będzie fundator, członek zarządu, jeżeli został ustanowiony członek rady nadzorczej lub w ostateczności beneficjent.
Okazuje się, że powołanie fundacji rodzinnej wiąże się z szeregiem czynności, które są mniej lub bardziej skomplikowane i wymagają istotnego zaangażowania. Warto przede wszystkim dobrze rozważyć wszelkie kwestie związane w powołaniem i wyposażeniem ją majątkiem. Fundacja rodzinna odpowiednio zaplanowana może nieść za sobą wiele korzyści dla jej fundatora, czy członków jego rodziny.