Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego w sprawie doręczenia stronie przeciwnej wniosków o uzasadnienie orzeczeń

Dnia 4 sierpnia 2021 roku Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego podjęła uchwałę dotyczącą doręczenia stronie przeciwnej wniosków o uzasadnienie orzeczeń (sygn. akt: III PZP 6/20). SN wskazał, że „odpis wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem nie podlega doręczeniu w trybie określonym w art. 132 § 1 k.p.c. także po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469)”.

Przedmiotowe orzeczenie zostało wydane na skutek odrzucania przez niektóre sądy wniosków profesjonalnych pełnomocników na podstawie zmiany przepisów, które weszły w życie 7 listopada 2019 roku. Sądy wskazują na przepis art. 132 § 1 k.p.c., zgodnie z którym ”W toku sprawy adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej doręczają sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami. W treści pisma procesowego wniesionego do sądu zamieszcza się oświadczenie o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu przesyłką poleconą. Pismo niezawierające powyższego oświadczenia podlega zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku.”

Zdaniem m.in. Sądu Rejonowego w Koninie w obecnym stanie prawnym dotychczasowe argumenty dotyczące uznania wniosku o uzasadnienie jako pisma irrelewantnego dla drugiej strony straciły na znaczeniu. Sąd wskazuje, iż przy obecnym brzmieniu przepisów złożenie wniosku o uzasadnienie można interpretować jako zapowiedź apelacji, który nie tylko stanowi walor informacyjne, ale również wpływa na sytuację procesową drugiej strony. Przywołana została dodatkowo zasada równości stron i jawności. Stanowisko to podzielają sądy m.in. w Rzeszowie i Warszawie.

Innego zdania są profesjonalni pełnomocnicy, którzy wskazują, że zmiana przepisów nie wpływa na dotychczasową linię orzeczniczą. Dodatkowo podnoszona jest okoliczność, iż samo złożenie wniosku o uzasadnienie nie przesądza o złożeniu przez stronę apelacji, a jedynie zawiera informacje, że strona chce zapoznać się z motywami orzeczenia. Istotnym argumentem pozostaje również ewentualne naruszenie prawa do sądu.

Z takim stanowiskiem zgodził się Sąd Najwyższy wskazując, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia nie spełnia w ramach postępowania cywilnego funkcji „zapowiedzi apelacji”, a z punktu widzenia interesów i obrony praw przeciwnika istotna jest nie ewentualna wiedza o zamiarze zaskarżenia wyroku, lecz o tym, czy środek odwoławczy został wniesiony i jaka jest jego treść. W ocenie SN dopiero wtedy powstaje sytuacja, w której przeciwnik może i powinien podjąć się obrony swych praw, co gwarantuje mu doręczenie odpisu środka zaskarżenia. Dodatkowo żądanie uzasadnienia wyroku ma na celu przede wszystkim realizację prawa strony do rzetelnego procesu, a realizacja tego prawa odbywa się pomiędzy stroną składającą wniosek a sądem sporządzającym uzasadnienie. Natomiast dla drugiej strony procesu istotne pozostaje jedynie przesunięcie w czasie daty ewentualnego uprawomocnienia się orzeczenia.