Słownik podstawowych pojęć ESG

Z każdym dniem ESG zyskuje na znaczeniu, więc dla przedsiębiorców chcących wdrożyć w swojej organizacji idee zrównoważonego rozwoju, kwestią nadrzędną jest zrozumienie niezbędnej terminologii, która towarzyszy ESG.

Aby ułatwić nawigowanie po kluczowych terminach związanych ze zrównoważonym rozwojem i odpowiedzialnymi strategiami, przygotowaliśmy słownik podstawowych pojęć ESG.

• Adaptacja do zmian klimatu (Climate Change Adaptation) – Proces dostosowywania się do aktualnych lub przewidywanych warunków klimatycznych w celu ograniczenia szkód lub wykorzystania korzystnych możliwości.
• Agenda 2030 – rezolucja przyjęta przez 193 państwa członkowskie ONZ 25 września 2015 roku, zakładająca strategię działania na rzecz ludzi i planety oraz 17 celów zrównoważonego rozwoju. W Polce mierzeniem postępów założeń Agendy 2030 zajmuje się GUS.
• Baza Danych o Odpadach (BDO) – obowiązkiem wpisu objęte są między innymi podmioty wytwarzające odpady i prowadzące ewidencję odpadów, producenci, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań.
• CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) – narzędzie polityki klimatycznej Unii Europejskiej mające na celu wyrównanie szans między producentami unijnymi a producentami spoza UE, którzy nie ponoszą kosztów związanych z emisjami CO₂.
• CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.
• CSDDD – Corporate Sustainability Due Diligence Directive – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz zmieniająca dyrektywę (UE) 2019/1937.
• DEI – Diversity, Equity, Inclusion – Skrót słów różnorodność, równość oraz włączenie, odnosi się do zbioru zasad i praktyk stosowanych przez organizacje w celu stworzenia sprawiedliwego, włączającego i zróżnicowanego środowiska pracy
• Dekarbonizacja – proces zmniejszania emisji dwutlenku węgla (CO₂) i innych gazów cieplarnianych do atmosfery. Obejmuje zmiany w systemach energetycznych, przemysłowych i transportowych
• EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) – Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej; stowarzyszenie, które doradza Komisji Europejskiej i jest odpowiedzialne za opracowanie ESRS.
• Efektywność energetyczna (Energy Efficiency) – Stosowanie technologii i praktyk zmniejszających ilość energii niezbędnej do świadczenia tych samych usług.
• EGD – European Green Deal – Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Strategia ogłoszona w grudniu 2019 roku, której celem jest przekształcenie UE w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, ekologicznej gospodarce, która w 2050 roku osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto.
• Emisja gazów cieplarnianych (Greenhouse Gas Emissions) – Wydzielanie do atmosfery gazów, które przyczyniają się do globalnego ocieplenia i zmiany klimatu, takich jak CO₂, metan (CH₄), tlenki azotu (NOx).
• Energia odnawialna (Renewable Energy) – Energia pochodząca z zasobów naturalnych, które odnawiają się w krótkim czasie, np. słońce, wiatr, woda.
• ESG – Environmental, Social, Governance (środowisko, społeczeństwo, ład korporacyjny) – Zbiór standardów i kryteriów stosowanych do oceny wpływu działalności organizacji na środowisko naturalne, jej odpowiedzialności społecznej oraz jakości ładu korporacyjnego.
• ESRS (European Sustainability Reporting Standards) – Europejskie standardy raportowania zrównoważonego rozwoju obowiązkowe dla każdego przedsiębiorstwa, które podlega pod CSRD.
• Tu dodałabym GRI (Global Reporting Initiative) – globalne wytyczne przyjęte przy raportowaniu zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu
• Green bonds – zielone obligacje umożliwiające pozyskiwanie kapitału z przeznaczeniem na inwestycje, które przynoszą korzyści dla środowiska i społeczeństwa.
• Green finance – zielone finansowanie, czyli kategoria finansowania, która wspiera zrównoważone i ekologiczne projekty oraz inicjatywy mające na celu ochronę środowiska, przeciwdziałanie zmianom klimatu i promowanie zrównoważonego rozwoju
• Greenwashing – Strategia marketingowa, w której firmy przedstawiają swoje produkty, usługi lub działania jako przyjazne dla środowiska, mimo że w rzeczywistości takie nie są.
• Insetting – strategia zrównoważonego zarządzania środowiskowego, w której firma inwestuje w projekty redukujące emisje gazów cieplarnianych lub poprawiające środowisko naturalne w swoim własnym łańcuchu wartości
• ISO 26000 – Norma międzynarodowa zawierająca wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności, czyli odpowiedzialności organizacji za wpływ podejmowanych decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko.
• Integrated reporting – podejście do sprawozdawczości korporacyjnej, które łączy informacje finansowe i niefinansowe w jednym, kompleksowym raporcie.
• KOBiZE – Krajowy Ośrodek Bilansowania i Informacji Zasobów Energetycznych – instytucja odpowiedzialna za zbieranie, analizę oraz publikację informacji związanych z zużyciem i zasobami energii w Polsce.
• Krajowy Plan na Rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 (KPEiK) – przyjęty przez Komitet do Spraw Europejskich w 2019 roku. Dokument zawiera strategie na rzecz realizacji celów w obszarze energetyki.
• Ład korporacyjny (Corporate Governance) – System zarządzania i kontroli przedsiębiorstwa, obejmujący relacje pomiędzy udziałowcami, radą nadzorczą i zarządem.
• Neutralność klimatyczna – stan, w którym emisje gazów cieplarnianych emitowane do atmosfery są równoważone przez działania zmniejszające te emisje lub usuwające je z atmosfery. Oznacza to, że całe społeczeństwo lub organizacja nie przyczynia się netto do globalnego ocieplenia.
• NFRD – Non-Financial Reporting Directive – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniająca dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności.
• Ocena cyklu życia (Life Cycle Assessment, LCA) – Metoda oceny wpływu produktu na środowisko przez cały jego cykl życia, od produkcji po utylizację.
• Ochrona bioróżnorodności (Biodiversity Conservation) – Działania mające na celu ochronę różnorodności gatunków oraz ekosystemów.
• Pakiet Fit for 55 – zestaw przepisów legislacyjnych proponowanych przez Komisję Europejską w lipcu 2021 roku w ramach europejskiego Zielonego Ładu. Głównym celem tego pakietu jest przyspieszenie działań Unii Europejskiej w kierunku osiągnięcia celów związanych ze zmianami klimatycznymi oraz transformacji ekologicznej w tym obniżenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 roku w porównaniu z poziomami z 1990 roku.
• PEP2040 – strategia na rzecz elektryfikacji Polski przyjęta przez Polskie Elektrownie na rzecz Przyszłości, mająca na celu dostosowanie polskiego sektora energetycznego do wyzwań związanych z ochroną środowiska, redukcją emisji gazów cieplarnianych oraz zapewnienie stabilności i niezależności energetycznej kraju.
• Rating ESG – Ocena ryzyka w obszarach ESG dokonywana przez podmiot zewnętrzny.
• Różnorodność i inkluzywność (Diversity and Inclusion) – Polityki i praktyki promujące zróżnicowanie siły roboczej i włączanie osób z różnych środowisk.
• SDG Sustainable Development Goals – Cele Zrównoważonego Rozwoju skupiające się na zapewnieniu godnego życia dla mieszkańców świata, pokoju i postępu gospodarczego, chroniąc przy tym środowisko naturalne i przeciwdziałając zmianom klimatycznym.
• Społeczna odpowiedzialność biznesu (Corporate Social Responsibility, CSR) – Dobrowolne praktyki przedsiębiorstw na rzecz poprawy jakości życia społeczności i środowiska, wykraczające poza obowiązki prawne.
• Sprawiedliwość klimatyczna – pojęcie zakładające, że działania podejmowane w celu przeciwdziałania zmianom klimatycznym i adaptacji do ich skutków powinny być sprawiedliwe i równomiernie rozłożone między różne społeczności, regiony i grupy ludzi.
• Ślad węglowy (Carbon footprint) – Całkowita emisja gazów cieplarnianych, bezpośrednio lub pośrednio spowodowana działalnością jednostki, organizacji lub produktu.
• Taksonomia – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088.
• United Nations Global Compact – inicjatywa polityczna dla przedsiębiorstw, które zobowiązały się do dostosowania swoich operacji i strategii do dziesięciu powszechnie akceptowanych zasad w obszarach praw człowieka, pracy, środowiska i przeciwdziałania korupcji.
• Upcycling – proces przekształcania zużytych, nieużywanych lub niepotrzebnych materiałów w nowe produkty o wyższej wartości, jakości lub funkcjonalności.
• Zaangażowanie społeczne (Community Engagement) – Współpraca organizacji z lokalnymi społecznościami w celu wspierania i rozwijania działań na rzecz dobra publicznego.
• Zarządzanie odpadami (Waste Management) – Procesy i działania związane z zarządzaniem odpadami, od ich zbierania po recykling lub ostateczne unieszkodliwianie.
• Zarządzanie ryzykiem (Risk Management) – Proces identyfikacji, oceny i ograniczania ryzyka związanego z działalnością organizacji.
• Zarządzanie ryzykiem klimatycznym (Climate Risk Management) – Identyfikacja, ocena i działania mające na celu ograniczenie wpływu ryzyk związanych z klimatem na organizację.
• Zrównoważony rozwój (Sustainable Development) – Rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnych pokoleń bez uszczerbku dla zdolności przyszłych pokoleń do zaspokajania ich własnych potrzeb.