Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – ratunek dla przedsiębiorców w czasach pandemii?

W czerwcu 2020 roku wraz z wejściem w życie tzw. Tarczy 4.0, wprowadzono nowy rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, który miał stać się ratunkiem dla przedsiębiorstw w kryzysie. Pierwsze tego rodzaju postępowania już się toczą.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, choć zbliżone do dotychczasowych regulacji dotyczących postępowania o zatwierdzenie układu, ma być szybsze i jeszcze bardziej odformalizowane.

Podobnie jednak jak postępowanie o zatwierdzenie układu, uproszczona restrukturyzacja prowadzona jest w przeważającej części poza sądem, przy udziale doradcy restrukturyzacyjnego.

Jakie podmioty mogą skorzystać z nowej procedury?

Pomimo, że nowy rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego został wprowadzony z myślą o przedsiębiorstwach dotkniętych skutkami epidemii COVID-19, z procedury tej mogą skorzystać wszystkie podmioty mające zdolność restrukturyzacyjną na podstawie art. 4 Prawa restrukturyzacyjnego. Nie ma przy tym znaczenia, czy stan zagrożenia niewypłacalnością albo niewypłacalność dłużnika powstały w czasie trwającej epidemii lub w związku z nią.

Uproszczona restrukturyzacja jest jednak rozwiązaniem tymczasowym, a skorzystać z niej można wyłącznie do 30 czerwca 2021 roku.

Przebieg uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego

Podobnie jak w dotychczasowym postępowaniu o zatwierdzenie układu, także i w postępowaniu uproszczonym dłużnik wraz z doradcą restrukturyzacyjnym przedstawia wierzycielom propozycje układowe oraz zbiera głosy za lub przeciw.

Rola sądu sprowadza się wówczas jedynie do zatwierdzenia przegłosowanego układu. Uproszczona restrukturyzacja przenosi wiec ciężar prowadzonego postępowania z sądu na doradców restrukturyzacyjnych, tym samym znacznie je przyspieszając.

Ochrona dłużników – czy wystarczająca?

Zasadniczym elementem nowej procedury jest jednak wprowadzenie niezwykle szerokiej ochrony dłużników przed egzekucją sądową oraz przed wypowiadaniem znaczących umów na bardzo wczesnym etapie postępowania.

Wraz z otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego – tj. wraz z dokonaniem obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, dłużnicy uzyskują pełną i natychmiastową ochronę przed egzekucją, niezależnie od rodzaju zabezpieczenia wierzytelności. Ochrona ta obejmuje zarówno trwające postępowania egzekucyjne (zostają zawieszone), jak i uniemożliwia wszczęcie nowych.

Jednocześnie, w trakcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego obowiązuje zakaz wypowiadania kluczowych umów zawartych z dłużnikiem, jeśli nadzorca układu nie wyrazi na nie zgody. To rozwiązanie ma zapewnić niezakłóconą pracę przedsiębiorstw, w szczególności poprzez kontynuowanie takich umów, jak umowy najmu, dzierżawy czy leasingu.

Ochrona wierzycieli w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne choć oferuje niezwykle szeroką ochronę dłużnikom, wprowadza także instrumenty mające służyć zabezpieczeniu interesów wierzycieli.

Ochronę tę ma zapewnić w szczególności ograniczony zarząd dłużnika, możliwość uchylenia skutków obwieszczenia o otwarciu postępowania, a także roszczenie o naprawienie szkody.

Ograniczenie zarządu dłużnika, który dla czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest zobowiązany pod rygorem nieważności uzyskać zgodę nadzorcy układu, ma zabezpieczyć majątek zadłużonego przedsiębiorstwa.

Wierzyciele uzyskali także uprawnienie do złożenia o uchy­le­nie skut­ków ochron­nych ob­wiesz­cze­nia, w tym zakazu egzekucji z majątku dłużnika. Jednocześnie, jeśli dłużnik dokonał obwieszczenia o otwarciu postępowania w złej wierze, wierzycielom przysługuje także roszczenie o naprawienie szkody.

Pierwsze postępowania zgodnie z nową procedurą już są prowadzone, ale szereg wprowadzonych rozwiązań wciąż może budzić wątpliwości, szczególnie po stronie wierzycieli. O ile w intencji ustawodawcy nowe postępowanie miało być ratunkiem dla przedsiębiorców dotkniętych negatywnymi skutkami trwającej epidemii, to wprowadzone instytucje niestety mogą potencjalnie również stać się kolejnym narzędziem dla nieuczciwych dłużników, uchylających się od zaciągniętych zobowiązań. Ma to szczególne znaczenie wobec faktu, że postępowania te toczą się de facto bez kontroli sądu upadłościowego, który dotychczas był gwarantem należytej kontroli prowadzonego postępowania oraz należytego zabezpieczenia interesów uczestników postępowania.

Niemniej jednak, właściwe i rzetelne skorzystanie z uproszczonych rozwiązań może być szansą na sprawne przeprowadzenie restrukturyzacji, bez konieczności sięgania po sformalizowane i często długotrwałe procedury dotychczasowego postępowania restrukturyzacyjnego czy upadłościowego. Jeśli rozwiązanie przyniesie oczekiwane efekty, ustawodawca nie wyklucza wprowadzenia ich do porządku prawnego na stałe.

Autor:

Julia Ziemska | Aplikantka Adwokacka | Młodszy Prawnik