Czy Spółka z ograniczoną odpowiedzialność ma prawo do odmowy wypłaty wynagrodzenia wspólnikowi, będącemu jednocześnie pracownikiem Spółki?

Niewiele osób ma świadomość istnienia przepisu art. 189 k.s.h., a co za tym idzie możliwych skutków wynikających z jego zastosowania. W przedmiotowym artykule przyjrzymy się bliżej paragrafowi 2 powyższego przepisu. Zgodnie z jego brzmieniem ,,Wspólnicy nie mogą otrzymywać z jakiegokolwiek tytułu wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego.” Celem przepisu jest zagwarantowanie funkcji kapitału zakładowego, tak aby poprzez np. działania wspólników (choćby poprzez wypłatę dywidend) nie dochodziło do pomniejszenia stanu majątku spółki, poniżej wysokości kapitału zakładowego. Przepis obejmuje swoim zakresem fazę tworzenia spółki, a także jej funkcjonowania. Z założenia kapitał zakładowy powinien być stały. Przepis ten nie przypadkowo został umieszczony w rozdziale 2, dotyczącym praw i obowiązków wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, o czym mowa niżej.

W wyroku z dnia 22 kwietnia 2015 r. (III CSK 284/14, LEX nr 1668772) Sąd Najwyższy wskazał, że zakaz dokonywania wypłat z majątku spółki obowiązuje wówczas, gdy dana wypłata prowadzi do uszczuplenia majątku netto spółki. Wartość majątku netto ustala się przez odjęcie od wartości majątku brutto (wszystkich aktywów) sumy rzeczywistych długów. W związku z powyższym sąd uznał, że kapitał zakładowy będzie pokryty w pełni tylko wówczas, gdy wartość majątku netto równa się statutowej wysokości kapitału zakładowego.

Poza funkcją zagwarantowania wysokości kapitału zakładowego, podnosi się także, że regulacja ta ma na celu także ochronę wierzycieli Spółki. Co jednak z wierzytelnością wspólnika, który jest pracownikiem Spółki, a której wypłata spowoduje uszczuplenie kapitału zakładowego poniżej wymaganej wysokości?

W przepisie wskazano, iż zakaz dotyczy ,,jakiegokolwiek tytułu”, jednak po pierwsze należy pamiętać o miejscu jego umieszczenia, tj. jak wskazano wyżej, w części dotyczącej praw i obowiązkom wspólników. Przedmiotowe oznacza, iż nie można rozumieć przedmiotowego w sposób absolutny. Podkreśla się bowiem, iż ochrona interesów wierzycieli spółki nie może prowadzić do zaburzenia innych niż korporacyjne stosunków między spółką, a innymi podmiotami.

Zgodnie także z przepisem art. 24 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Powołany przepis ze względu na swoją treść oraz umiejscowienie w systematyce Konstytucji RP stanowi jedną z zasad ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, a tym samym wskazuje szczególną rolę, jaką pełni praca oraz ma na celu zapewnienie jej szczególnej ochrony.

Poza tym odmowa uiszczenia przez Spółkę wynagrodzenia za pracę, w oparciu o brzmienie przepisu art.

art. 189 § 2 k.s.h. może stać w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego np. dobrych obyczajów, czy lojalności wobec pracownika.

Tytułem zakończenia należy wskazać, iż może się wprawdzie zdarzyć, że przepis art. 189 §2 k.s.h. mógłby mieć zastosowanie w przypadku domagania się przez większościowego udziałowca zapłaty zaległego wynagrodzenia za zatrudnienie go jako członka zarządu za stawkę oderwaną od rynkowych. Generalnie jednak, normalne wynagrodzenie za realnie wykonywaną pracę, odrębną od stosunku korporacyjnego podlega wyłączeniu spod dyspozycji art. 189 § 2 k.s.h.