Nowe podatki według Polskiego Ładu 2.0

Obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku przepisy podatkowe wprowadzone w ramach Polskiego Ładu (który obecnie nazywany już jest „Polskim Ładem 1.0”) okazały się na tyle problematyczne, że już po sześciu miesiącach obowiązywania zostały zastąpione przez inne, w zamierzeniach lepsze i upraszczające system podatkowy rozwiązania.

Jedną z głównych zmian w prawie podatkowym, które obowiązują od 1 lipca 2022 roku i zostały wprowadzone w ramach „Polskiego Ładu 2.0” jest obniżenie stawki podatku dochodowego z 17% do 12% w pierwszym progu podatkowym dla osób rozliczających podatek według zasad ogólnych. Zlikwidowano także powszechnie krytykowaną ulgę dla klasy średniej, co jednak sprawi, że niewielu podatników skorzysta na powyższej obniżce PIT. Dobra wiadomość jest jednak taka, że na tej obniżce podatku jeszcze mniej osób straci, co przy poziomie skomplikowania przepisów podatkowych oraz tempie wprowadzanych zmian, również nie jest oczywiste.

Na obniżeniu PIT skorzystają przede wszystkim podatnicy, którzy rozliczając się na zasadach ogólnych, uzyskują dochody roczne zbliżone do kwoty 120.000 zł lub przekraczające tę kwotę. Ta grupa zaoszczędzi maksymalnie 4.500 zł, w przypadku gdyby obowiązywały poprzednie przepisy ze stawką PIT 17%. Jednak w przypadku mniejszych dochodów, zgodnie z przepisami obowiązującymi do 30 czerwca 2022 roku, podatnik mógł skorzystać z ulgi dla klasy średniej. Oznacza to, że dla osób uzyskujących dochód do wysokości 100.000 zł zmiany będą minimalne lub zupełnie neutralne.

Podkreślić przy tym należy, że przepisy obowiązują niejako z mocą wsteczną – oznacza to, że nowa, obniżona stawka PIT obowiązywać będzie w całym 2022 roku, mimo że przepisy weszły w życie dopiero w połowie roku. Co więcej, wprowadzono mechanizm tzw. hipotetycznego podatku należnego za rok 2022. Oznacza to, że gdyby po wprowadzeniu nowych przepisów oraz likwidacji ulgi dla klasy średniej za cały 2022 rok, okazałoby się, że podatnik jednak zapłaci więcej, właściwy naczelnik urzędu skarbowego powinien zwrócić podatnikowi kwotę tej różnicy, tak jakby stawka 17% oraz ulga dla klasy średniej obowiązywałby w całym 2022 roku (a więc według zasad „Polskiego Ładu 1.0”).  Zatem przynajmniej w założeniach, na zmianach wprowadzonych Polskim Ładem 2.0 w 2022 roku nie powinien stracić żaden podatnik.

Natomiast grupą zawodową, której obciążenia podatkowe mogą zostać zwiększone, są nauczyciele akademiccy. Osoby te mogły bowiem odliczać do 50% kosztów uzyskania przychodów w stosunku do otrzymywanego wynagrodzenia. Jeżeli wynagrodzenie to mieściło się w widełkach ulgi dla klasy średniej, to połączenie możliwości 50 % odliczenia kosztów uzyskania przychodów i ulgi dla klasy średniej sprawiało że obciążenie podatkowe było niskie. Jak jednak wskazano, dzięki mechanizmowi hipotetycznego podatku należnego grupa ta w 2022 roku nie powinna odczuć negatywnych skutków wprowadzonych przepisów.

Bez zmian pozostaje natomiast pozostaje 9% stawka składki zdrowotnej, której w dalszym ciągu nie będzie można odliczać od dochodu. Realnie więc w stosunku do roku 2021 roku obciążenia podatkowe nie spadną, a nawet nieznacznie wzrosną. Oczywiście poza podatkiem dochodowym i składką zdrowotną należy pamiętać o składkach na ubezpieczenie społeczne, które także z roku na rok są coraz wyższe.

Zmiany obowiązujące od 1 lipca 2022 roku obejmują także podatników rozliczających się w inny sposób niż na zasadach ogólnych, co dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, w formie ryczałtu lub korzystających z karty podatkowej. Podatnicy ci będą mogli odliczyć składkę zdrowotną od dochodu, jednak nie bez ograniczeń.

W przypadku osób rozliczających się podatkiem liniowym wprowadzono ograniczenie kwotowe – mianowicie podstawa opodatkowania może zostać obniżona o uiszczone składki zdrowotne, jednak  kwota ta nie może przekroczyć 8.700 zł rocznie (nawet jeżeli suma składek zdrowotnych uiszczonych za dany rok była wyższa).  Z kolei w przypadku podatników rozliczających się ryczałtem wprowadzono ograniczenie stosunkowe - będą mogli oni obniżyć przychód, który stanowi podstawę opodatkowania o 50% kwoty uiszczonych składek zdrowotnych. Podobne ograniczenie wprowadzono dla osób rozliczających się na zasadzie karty podatkowej – ta grupa będzie uprawniona do pomniejszenia opodatkowania o 19% zapłaconej składki zdrowotnej.

Wprowadzone zmiany należy ocenić o tyle pozytywnie, że zlikwidowano bardzo krytykowaną ulgę dla klasy średniej oraz system, w którym przedsiębiorca musiał przewidzieć, jaki uzyska dochód w danym roku podatkowym aby wybrać dla siebie najkorzystniejszą formę rozliczenia. Należy także przyznać, że likwidacja tej ulgi nieco uprościła też cały, niezwykle skomplikowany szczególnie w Polsce system podatkowy. Z drugiej zaś strony można wskazać, że obniżka PIT połączona z likwidacją ulgi dla klasy średniej zwiększy dochody osób wyłącznie dobrze zarabiających, a taka konsekwencja zmian może już być oceniana bardzo różnie. Wprowadzenie hipotetycznego podatku należnego również można ocenić dwojako – mechanizm ten powinien uchronić podatników przed negatywnymi konsekwencjami zmian fiskalnych wprowadzonych w trakcie roku podatkowego, natomiast konstrukcja ta z pewnością nie ułatwi pracy księgowym i urzędom skarbowym, którzy nierzadko będą musieli dokonywać żmudnych obliczeń, pozwalających ustalić który z systemów podatkowych obowiązujących w 2022 roku był dla podatnika korzystniejszy.

0.358s / 6001.30 kB / 218 inc