Kolejne zmiany w zakresie AML dla przedsiębiorców – nowe podmioty obowiązane i dalsze środki bezpieczeństwa

Kolejne zmiany w zakresie AML dla przedsiębiorców – nowe podmioty obowiązane i dalsze środki bezpieczeństwa

Polski ustawodawca, wciąż starając się dostosować krajowe przepisy do unijnej dyrektywy AML V, po raz kolejny zajmie się nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: „Ustawa”).

Zgodnie z najnowszym projektem nowelizacji Ustawy, który 12 stycznia 2021 roku pojawił się na stronie Rządowego Centrum Nowelizacji, do katalogu instytucji obowiązanych zaliczone będą dodatkowe podmioty. Ponadto, przedsiębiorcy powinni przygotować się na stosowanie dalszych środków bezpieczeństwa w relacjach ze swoimi kontrahentami.

Rozszerzony katalog instytucji obowiązanych

Projekt nowelizacji w szczególności rozszerza katalog instytucji obowiązanych, które podlegają Ustawie. Ustawa obejmie także przedsiębiorców:

• których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług i porad podatkowych,
• prowadzących działalność polegającą na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami, między innymi gdy działalność taka jest prowadzona w galeriach sztuki lub domach aukcyjnych, a także prowadzących działalność polegającą na przechowywaniu wskazanych przedmiotów, gdy działalność ta prowadzona jest przez wolne porty, jednak w obu przypadkach tylko w zakresie transakcji lub powiązanych transakcji wynoszących co najmniej 10 000 EUR.

Nowe obowiązki dla instytucji obowiązanych

W nowym projekcie proponuje się szereg zmian, w tym trzy zasadnicze. Pierwsza z nich dotyczy stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Zgodnie z nowelizacją, poza obowiązkiem stosowania wskazanych środków wobec swoich nowych kontrahentów, podmioty obowiązane będą musiały stosować środki bezpieczeństwa finansowego także wobec obecnych kontrahentów wtedy, gdy:

• doszło do zmiany uprzednio ustalonego charakteru lub okoliczności stosunków gospodarczych lub zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego,
• instytucja obowiązana była w ciągu danego roku kalendarzowego zobowiązana na podstawie przepisów prawa do skontaktowania się z klientem w celu weryfikacji informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych,  w szczególności gdy obowiązek taki wynikał z przepisów ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami.

Co istotne, jeśli projektowane zmiany wejdą w życie, każda, nawet najmniejsza zmiana w zakresie charakteru, okoliczności stosunku gospodarczego lub danych dotyczących klienta, będzie skutkowała konieczność ponownego stosowania środków bezpieczeństwa.

Druga zmiana dotyczy rozszerzenia zakresu podmiotów, które objęte są obowiązkiem zgłaszania i aktualizacji informacji o beneficjentach rzeczywistych. Dotychczas do tego katalogu zaliczano spółki prawa handlowego, natomiast według projektowanych zmian, należeć do nich będą także m.in. spółki partnerskie, trusty, spółdzielnie czy stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS oraz fundacje.

Po trzecie, projektowane zmiany zakładają także rozszerzenie katalogu okoliczności, które przemawiają za stosowaniem wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w związku z podwyższonym ryzykiem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Środki te powinny być stosowane w przypadku:

• powiązania stosunków gospodarczych lub transakcji okazjonalnej z ropą naftową, bronią, metalami szlachetnymi, produktami tytoniowymi, artefaktami kulturowymi, kością słoniową, gatunkami chronionymi lub innymi przedmiotami o znaczeniu archeologicznym, historycznym, kulturowym i religijnym lub o szczególnej wartości naukowej,
• powiązania stosunków gospodarczych lub transakcji okazjonalnej z klientem będącym obywatelem państwa trzeciego i ubiegającym się o prawo pobytu lub obywatelstwo w państwie członkowskim, w zamian za transfery kapitałowe, nabycie nieruchomości lub obligacji skarbowych lub inwestycje w podmioty o charakterze korporacyjnym w danym państwie członkowskim.

W projekcie ustawy wprowadzono także zmiany w zakresie zaostrzenia zasad stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w odniesieniu do klientów pochodzących z państw trzecich wysokiego ryzyka, podkreślono, że instytucje obowiązane dokonując weryfikacji tożsamości klienta nie powinny polegać wyłącznie na informacjach zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych oraz zaproponowano nowe obowiązki dla podmiotów świadczących usługi wymiany walut wirtualnych.

Pomimo że projekt nie trafił jeszcze do Sejmu, należy spodziewać się, że z racji konieczności implementacji przepisów dyrektywy, planowane zmiany wkrótce wejdą w życie. Przedsiębiorcy powinni wiec przygotować się na aktualizację dotychczasowych procedur i realizację nowych obowiązków, aby uniknąć surowych kar finansowych i innych narzędzi dyscyplinujących, które oferuje Ustawa.

Zarówno najnowszy projekt, jak i dotychczasowe zmiany Ustawy, zmierzają w kierunku radykalnego zaostrzenia zasad przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, rozszerzają katalog podmiotów zobowiązanych do ich stosowania, a także nakładają na nie nowe, dodatkowe obowiązki.