Praca przedsiębiorcy w domu a epidemia i podatki

W związku ze stanem epidemii i wprowadzonymi obostrzeniami, wielu przedsiębiorców przeniosło miejsce swojej faktycznie wykonywanej pracy z biura lub z siedziby kontrahenta czy klienta do domu. Rezultatem powyższego jest zazwyczaj konieczność ponoszenia z własnej kieszeni większych wydatków na prowadzoną działalność gospodarczą. Fiskus stara reagować przychylnie na taką sytuację wymuszoną okolicznościami towarzyszącymi nam od ponad roku i pozwala na zwiększenie odliczenia wydatków na mieszkanie, oczywiście o ile w czasie pandemii dany przedsiębiorca rzeczywiście ponosi większe wydatki związane z działalnością w domu. Skala zwiększenia odliczenia powinna być naturalnie ustalona indywidualnie dla każdego przedsiębiorcy. Natomiast bardzo orientacyjnie można oszacować, że o ile przed stanem epidemii przedsiębiorca pracujący głównie poza domem rozliczał w kosztach z reguły niewielką część wydatków na mieszkanie, takich jak czynsz, prąd, internet, ok. 20%, to obecnie pracując z domu może zwiększyć to odliczenie nawet do 50%.

W ostatnim roku wydano dwie istotne dla przedsiębiorców pracujących z domu interpretacje podatkowe. W pierwszej z nich, w związku z potrzebą ciągłej komunikacji wnioskodawca zakupił telewizor za kwotę 4 599,00 zł brutto. Telewizor ten miał służyć jako duży ekran komputerowy do w/w wideo-konferencji oraz do prezentowania, udostępnionej przez innych członków zespołu, zawartości ekranu (tzw. screen-sharing). W mieszkaniu brak jest wydzielonego pomieszczenia na cele prowadzenia działalności gospodarczej. Telewizor został powieszony na ścianie w salono-kuchni, w której wnioskodawca wykonuje swoje obowiązki służbowe. Poza czasem pracy pomieszczenie wykorzystywane jest do celów prywatnych. W związku z powyższym opisem przedsiębiorca zadał następujące pytanie: czy wydatki poniesione w związku z zakupem ww. sprzętu, tj. telewizora, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu w całości, skoro działalność gospodarcza prowadzona jest w miejscu stałego zamieszkania i może zachodzić podejrzenie organów skarbowych, że zakupiony sprzęt będzie mógł również służyć do prywatnych celów domowych? Zdaniem wnioskodawcy zakupiony sprzęt zwiększy efektywność pracy, więc stanie się źródłem uzyskania przychodów. W ocenie wnioskodawcy w/w telewizor powinien stanowić koszt uzyskania przychodu w całości, pomimo zachodzących podejrzeń, że może on również służyć prywatnym celom.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe, a wydatki poniesione przez Wnioskodawcę na zakup telewizora spełniają przesłanki, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym wydatki te można uznać za koszty podatkowe, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.657.2020.1.KP).

Powyższa interpretacja jest zatem jednoznacznie korzystna dla przedsiębiorcy.

Druga interpretacja dotyczyła sytuacji, gdzie przedsiębiorca zamierzał wybudować na darowanej nieruchomości dom służący częściowo do prowadzenia działalności gospodarczej (ok. 36,47% całkowitej powierzchni użytkowej budynku). W związku z powyższym wnioskodawca zadał m. in. pytanie dotyczące uprawnienia do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów lub do dokonywania odpisów amortyzacyjnych wydatków powstałych w związku z zakupem urządzeń, mebli, sprzętów zakupionych celem wyposażania powierzchni budynku zajmowanej zarówno na cele prowadzonej działalności, jak i dla celów mieszkalnych oraz wykorzystywanych zarówno na cele prowadzonej działalności, jak i dla celów mieszkalnych, proporcjonalnie przypadających na powierzchnię budynku mieszkalnego zajętą na prowadzenie działalności gospodarczej.

Zdaniem wnioskodawcy, nie ma przeszkód, żeby wydatki na elementy wyposażenia zaliczyć w poczet kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie, w części, w jakiej rzeczy te będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że nawet w przypadku, gdy głównym przeznaczeniem danej rzeczy nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, ale będzie ona wykorzystywana w równym stopniu w celach osobistych i gospodarczych, możliwe będzie proporcjonalne zaliczenie wydatków na zakup tych rzecz jako kosztów uzyskania przychodu - oczywiście przy założeniu, że wnioskodawca będzie w stanie wykazać powyższe.

W interpretacji stwierdzono, że możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu uzależniona jest od obiektywnej, rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że wydatek ten spowoduje osiągnięcie przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu, jakim jest w rozpatrywanym przypadku działalność gospodarcza. Podkreślono, że do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie można bowiem zaliczyć wydatków osobistych osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Ważny jest związek przyczynowo-skutkowy, który w sposób jednoznaczny powinien dowodzić, że dany wydatek został poniesiony w celu realizacji potrzeb wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej, a nie w celu realizacji potrzeb osobistych podatnika lub jego rodziny. Wobec powyższego wydatki, poniesione na zakup tego typu składników, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem, że podstawowym celem i sposobem korzystania z nich jest wykorzystywanie w prowadzonej działalności gospodarczej. Ewentualne korzystanie z nich w innych celach (osobistych) może być wyłącznie incydentalne.

W związku z powyższym, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że stanowisko wnioskodawcy w części dotyczącej zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na zakup urządzeń, mebli, sprzętów zakupionych celem wyposażania powierzchni budynku wykorzystywanych zarówno na cele prowadzonej działalności jak i dla celów mieszkalnych jest nieprawidłowe. W interpretacji jednak zaznaczono, że jeśli elementy tego wyposażenia zostaną nabyte na potrzeby działalności gospodarczej i będą stanowić składniki majątkowe przedsiębiorstwa tylko sporadycznie wykorzystywane na cele osobiste - wydatki związane z ich nabyciem poniesione zostaną w celu osiągnięcia przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W konsekwencji, wnioskodawca będzie mógł zaliczyć ich nabycie do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (sygn. 0115-KDIT3.4011.213.2020.5.AD).

Powyższa interpretacja jest zatem niekorzystna dla przedsiębiorcy (w tym wnioskodawcy), o ile dany sprzęt wyposażenia domowego będzie w przeważającym stopniu wykorzystywany do celów osobistych bądź nawet w równym stopniu do celów osobistych jak i do prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z powyższą interpretacją, przedsiębiorca w takiej sytuacji nie będzie mógł dokonać proporcjonalnego zaliczenia nabycia do kosztów uzyskania przychodów tego typu sprzętu. Natomiast interpretacja taka byłaby korzystna dla przedsiębiorcy, jeżeli taki sprzęt byłby zakupiony na potrzeby działalności gospodarczej a tylko sporadycznie czy incydentalnie wykorzystywany do celów osobistych.  Wówczas przedsiębiorca byłby uprawniony do zaliczenia ich nabycia do kosztów uzyskania przychodów w całości. Pytanie tylko, jak często oznacza w praktyce sporadycznie czy incydentalnie, jednak w interpretacji kwestia ta nie została wyjaśniona.