Jak uchronić się przed uczestnictwem w karuzeli podatkowej? Artykuł z serii: Bezpieczeństwo w podatku VAT

Często można spotkać się ze stwierdzeniem przedsiębiorców, że uczestnictwo w karuzeli podatkowej mi nie grozi, gdyż prowadzę biznes legalnie i płacę za towar.

Jednak może okazać się, że dopiero w momencie kontroli krzyżowej organów podatkowych lub czynności sprawdzających przedsiębiorcy dowiadują się, że współpracował, lub na wcześniejszym etapie obrotu danym towarem/surowcem występował podmiot, który po latach okazał się nierzetelnym podatnikiem lub wystawiał puste faktury, a o tym podmiocie przedsiębiorca nawet nie wiedział.

Karuzela podatkowa (karuzela VAT) jest zorganizowaną strukturą, mającą na celu uzyskanie korzyści majątkowych poprzez nienależne zaniżenie zobowiązań podatkowych w podatku VAT albo nienależny zwrot podatku VAT. Dochodzi więc w ramach karuzeli do wielu transakcji towarami albo pozorowania przepływu towarów opodatkowanych w VAT jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) oraz wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), które pozwalają na uzyskanie nienależnego zwrotu różnicy podatku VAT.

Udział w karuzeli VAT nawet nieświadomy  pozbawia podatnika możliwości odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT, dokumentujących fikcyjny obrót “nabytych” towarów, jeżeli nie dochował należytej staranności przy weryfikacji swojego kontrahenta..

W takiej sytuacji organy podatkowe badają czy przedsiębiorca wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł wiedzieć, że na wcześniejszym etapie obrotu w łańcuchu dostaw występował podmiot nierzetelny.

Na przedsiębiorcę który współpracował z nierzetelnym podmiotem może zostać także nałożona  dodatkowa sankcja z ustawy o podatku od towarów i usług nawet do  100% zakwestionowanego  podatku vat. Wobec przedsiębiorcy może być również wszczęte postępowanie karnoskarbowe.

Dlatego tak ważna jest należyta weryfikacja swoich kontrahentów.

Jak działają organy w sprawach karuzelowych:

W dniu 25 kwietnia 2018 r. Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej opublikowało dokument pt.: "Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych". Jest to zbiór wskazówek dla organów podatkowych, w którym przedstawiono najistotniejsze okoliczności, jakie powinny być brane pod uwagę przy ocenie zachowania podatników, którzy sami nie dokonali oszustwa w zakresie podatku VAT oraz nie wiedzieli, że transakcja, w wyniku której nabyli towar, służy oszustwu w zakresie VAT.

Ministerstwo Finansów wskazało w nim, że w przypadku, gdy podatnik nie zachowa ostrożności przy zawieraniu transakcji i zignoruje okoliczności mogące świadczyć o tym, że transakcja ma na celu naruszenie prawa, organ podatkowy może zakwestionować prawo podatnika do odliczenia VAT od takiej transakcji. Szczególnie transakcje zawierane z nowym kontrahentem są obarczone większym ryzykiem, w związku z tym Ministerstwo rozróżniło przesłanki oceny należytej staranności w przypadku rozpoczęcia takiej współpracy i przesłanki dotyczące oceny już w trakcie trwania współpracy.

Na konieczność zachowania  prawa do odliczenia podatku vat gdy dokonał należytej weryfikacji kontrahenta wskazuje również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo w sprawach połączonych C-439/04 Axel Kittel oraz C-440/04 Recolta Recycling SPRL, Trybunał wskazał w pkt 53, że „zgodnie z orzecznictwem Trybunału, jeżeli podmiot gospodarczy podjął wszelkie działania, jakich można od niego w sposób uzasadniony oczekiwać, w celu upewnienia się, że transakcje, w których uczestniczy, nie wiążą się z przestępstwem, czy to w zakresie podatku VAT, czy w innej dziedzinie, może on domniemywać legalność tych transakcji bez ryzyka utraty prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT”.

Obowiązki przedsiębiorcy:

Podatnik powinien potrafić wykazać organom podatkowym podczas kontroli, że należycie zweryfikował swoich kontrahentów. Tym samym w przypadku gdyby funkcjonował nawet nieświadomie w ramach karuzeli podatkowej to nie ponosi odpowiedzialności, gdyż wykaże, że dołożył należytej staranności przy weryfikacji swojego kontrahenta. Ministerstwo wskazuje, że im większa działalność podatnika to te wymogi dotyczące weryfikacji kontrahenta są znaczniejsze.

Organ może zakwestionować nawet transakcję mimo, że przedsiębiorcy  rozliczają się za pomocą split paymentu, a kontrahent był np. weryfikowany na białej liście podatników i w wyszukiwarce VIES.

Lepiej zapobiegać niż leczyć, recepta na bezpieczeństwo podatkowe

Aby organ nie mógł skutecznie zakwestionować prawa do odliczenia podatku vat istotne jest wykazanie, że należycie zweryfikowaliśmy swojego kontrahenta.

Ważnym zabezpieczeniem jest posiadane i stosowanie odpowiedniej procedury weryfikacji kontrahenta, szczególnie nowego. Procedura powinna być przygotowana przy uwzględnieniu  wytycznych Ministerstwa i dostosowana do wielkości i rodzaju działalności przedsiębiorcy, tak aby nadmiernie nie obciążać zasobów ludzkich przedsiębiorcy na weryfikacje kontrahentów, a jednocześnie aby skutecznie zapobiegać  ewentualnym zarzutom organów o nienależytą weryfikację kontrahentów.

Wsparcie prawno-podatkowe

Posiadamy duże doświadczenie w przygotowywaniu dla naszych Klientów procedur należytej staranności kontrahentów. Przygotowujemy procedury dostosowane do rodzaju i wielkości biznesu.

W przypadku gdy wobec przedsiębiorcy prowadzone są już czynności związane z nawet nieświadomym uczestnictwem w karuzeli podatkowej pomoc prawna wymaga znajomości zarówno prawa podatkowego, jak i prawa karnego skarbowego.

Z  sukcesami  reprezentujemy Klientów na różnych etapach postępowania karuzelowego. Zarówno podczas kontroli podatkowej i postępowania podatkowego, jak również reprezentując Klientów przed sądami administracyjnymi, w tym przygotowując skargi i skargi kasacyjne.

Przepisy: ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.)