Pomoc dla Kredytobiorców „złotówkowych”

Rada Polityki Pieniężnej od października 2021 roku rozpoczęła cykl podwyżek stóp procentowych. Z wielkości 0,1 procenta, który był na najniższym dotychczasowym poziomie i obowiązywał w czasie pandemii, do 6,5 procenta wzrosła główna stopa referencyjna. Jest to dziesiąta z rzędu podwyżka i wynika ze wzrostu inflacji oraz osłabienia się kursu złotego. NBP podało w komunikacie „Rada oceniła, że utrzymuje się ryzyko kształtowania się inflacji powyżej celu inflacyjnego NBP w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej. Aby ograniczyć to ryzyko, a więc dążąc do obniżenia inflacji do celu NBP w średnim okresie, Rada postanowiła ponownie podwyższyć stopy procentowe NBP. Podwyższenie stóp procentowych NBP będzie także oddziaływać w kierunku ograniczenia oczekiwań inflacyjnych”.

Decyzje RPP wpływają negatywnie na osoby, które zaciągnęły zobowiązania w walucie PLN, gdyż do nich stosuje się oprocentowanie uzależnione od stopy referencyjnej NBP. Przedstawione podwyższy w największym stopniu uderzają w klientów banków, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne. Zwłaszcza osoby, które kredyty uzyskały w momencie najniższych stóp procentowych, a w tej chwili ich rata składa się głównie z oprocentowania. Szacuje się, że rata kredytu hipotecznego wzrosła nawet o około 80%.

W celu pomocy kredytobiorcom została uchwalona Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Najbardziej powszechnym elementem wsparcia są wakacje kredytowe, z których może skorzystać każdy posiadać kredytu hipotecznego w złotych zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe. Po poprawkach Senatu wsparcie to obejmuje również osoby, które zaciągnęły kredyt hipoteczny przed 2017 rokiem. Ze wsparcia mogą skorzystać klienci, którzy zaciągnęli kredyt zarówno ze zmiennym, jak i stałym oprocentowaniem, jednak może ono obejmować jeden kredyt. Wakacje kredytowe będą obowiązywać od sierpnia 2022 roku do końca 2023 roku i zakładają zawieszenie łącznie 8 rat kredytowych w 2022 i 2023 roku (w 2022 roku – 2 raty w każdym kwartale, w 2023 roku 1 rata w każdym kwartale). Spowoduje to wydłużenie okresu kredytowania, jednak stanowi realną ulgę dla osób, których raty znacznie wzrosły. Kredytobiorcy mogą odłożyć zaoszczędzone środki i przeznaczyć je na wcześniejszą częściową spłatę kredytu.

Banki sprzeciwiały się wprowadzeniu tak szerokiego wsparcia dla kredytobiorców powołując się na utracone korzyści. Według analiz NBP koszty wakacji kredytowych mogą sięgać blisko 20 mld zł. Natomiast zgodnie z wyliczeniami ZBP przy założeniu, że z tego rozwiązania skorzysta 80 proc. uprawnionych, łączny koszt dla banków osiągnąłby poziom 13,1-16,4 mld zł w 2022 r. oraz 21,3-27,9 mld zł w okresie 2022-2023.

Uchwalone przepisy wprowadzają dodatkową wpłatę kwoty 1,4 mld zł na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, z którego pomocy mogą skorzystać osoby w trudnej sytuacji finansowej. Należy spełnić łącznie następujące warunki:

• przynajmniej jeden z kredytobiorców, którzy podpisali umowę, ma status osoby bezrobotnej;
• wysokość rat i innych kosztów przekracza poziom 50% wspólnych dochodów w ciągu miesiąca;
• dochód na osobę po odjęciu spłacanych zobowiązań to maksymalnie:
• 1552 zł/mies. dla osoby samotnej;
• 1200 zł/os. miesięcznie w gospodarstwie wieloosobowym.

W ustawie zostały również wprowadzone przepisy wymuszające na bankach odejście od WIBOR, który bazuje na oprocentowaniu pożyczek między bankami komercyjnymi. Komisja Nadzoru Finansowego wraz z Komitetem Stabilności Finansowej i w porozumieniu z prywatnymi przedsiębiorstwami mają opracować zamiennik. W przypadku braku jego ustalenia ustawa zakłada zastąpienie WIBOR wskaźnikiem POLONIA. Ma on być ustalany przez NBP. Ustawodawca zakłada, że dokonana zmiana pozwoli zaoszczędzić kredytobiorcom 1 mld zł w skali roku.

Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom po wprowadzaniu poprawek Senatu została przegłosowana przez Sejm w dniu 7 lipca 2022 roku i czeka na podpis prezydenta.