Taksonomia, czyli wszystko to, co w świetle unijnego prawa należy wiedzieć o klasyfikowaniu działalności gospodarczej jako zrównoważonej środowiskowo

W ostatnich latach Unia Europejska coraz bardziej skupia się na kwestiach zrównoważonego rozwoju i walki ze zmianami klimatycznymi. Jednym z kluczowych narzędzi mających na celu przekierowanie inwestycji na bardziej ekologiczne projekty i przedsięwzięcia jest Rozporządzenie w sprawie Taksonomii UE.

Celem Taksonomii jest dostosowanie do Celów UE inwestycji w zakresie klimatu i energii na 2030 r., oraz zachęcenie inwestorów do inwestowania w działalność zrównoważoną środowiskowo.

W tym artykule dowiesz się:

- co dokładnie oznacza Taksonomia UE

- kto i do kogo musi o niej raportować, oraz

- jakie korzyści takiego raportowania niesie ze sobą.

Taksonomia to zwyczajowe określenie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r., którego celem jest stworzenie ram prawnych ułatwiających zrównoważone inwestycje. W praktyce, taksonomia ma na celu ustalenie jednoznacznych kryteriów i zasad, które pozwolą określić, które inwestycje można uznać za zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju, w szczególności jeśli chodzi o działania prośrodowiskowe. Jest to ważna inicjatywa mająca na celu poprawę stanu środowiska naturalnego i wspieranie inwestycji przyjaznych dla klimatu oraz zrównoważonego rozwoju w Unii Europejskiej.

Założenia Taksonomii i podmioty, których dotyczy

Taksonomia UE została wprowadzona w ramach Zielonego Ładu UE i ma na celu określenie kryteriów dla działalności zrównoważonej środowiskowo. Dana działalność, aby została uznana za zrównoważoną, musi wnosić istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych, takich jak łagodzenie zmian klimatu, adaptacja do zmian klimatu, czy ochrona bioróżnorodności. Jednocześnie, nie może powodować poważnych szkód innym celom środowiskowym i musi działać zgodnie z minimalnymi gwarancjami.

Obowiązek publikowania zgodnie z wymogami Taksonomii UE dotyczy kilku grup podmiotów. Należą do nich podmioty, które podlegają obowiązkowi ujawniania danych niefinansowych zgodnie z Dyrektywą 2014/95/UE, podmioty finansowe oferujące produkty inwestycyjne określone jako zrównoważone oraz spółki objęte zaktualizowaną Dyrektywą CSRD. Wymóg raportowania dotyczy makrosektorów takich jak energia, produkcja, leśnictwo czy transport, które mają największy wpływ na zmiany klimatu.

Taksonomia a banki a instytucje

Odrębnym, choć wciąż istotnym zagadnieniem jest ocena, czy np. działalność banku, w kontekście działalności gospodarczej zrównoważonej środowiskowo, daje tym podmiotom możliwość oceny klientów pod kątem wszystkich celów środowiskowych z Taksonomii.

Na obecnym etapie, banki nie mają pełnej informacji co do szczegółowych kryteriów do oceny spełniania przez daną działalność poszczególnych celów określonych w art. 9. Komisja Europejska ma przygotować techniczne kryteria kwalifikacji, które będą wydane etapowo i będą miały zastosowanie od różnych dat.

W związku z tym, na tym etapie, pytania skierowane do klientów powinny dotyczyć przynajmniej dwóch pierwszych celów środowiskowych, dla których wydano już kryteria kwalifikacji. Dopiero w przyszłości, gdy kryteria dla pozostałych celów będą dostępne, można będzie uzupełnić pytania o pozostałe cele, aby zweryfikować, czy klient spełnia kryteria istotnego wkładu w pełni, tj. w co najmniej jeden z sześciu celów środowiskowych.

Warto przy tej okazji również wskazać, iż minimalne wymogi informacyjne dotyczące art. 8 odnoszą się tylko do przedsiębiorstw niefinansowych, a nie do banków. Banki będą zobowiązane do ujawniania informacji zgodnie ze wzorem przygotowanym w akcie delegowanym wydanym przez Komisję Europejską, w szczególności wskaźnika aktywów zielonych.

Temat zrównoważonego rozwoju jest wciąż zagadnieniem o wysokiej dynamice. Komisja Europejska planuje wprowadzenie nowych aktów delegowanych, które rozszerzą zakres ocenianych działalności pod kątem Taksonomii. Przewiduje się, że akty te wejdą w życie od 2024 r. i będą obejmować sektory takie jak transport morski oraz produkcja spożywcza i chemiczna. Wprowadzenie nowych kryteriów ma ułatwić przedsiębiorstwom dostosowanie się do wymogów i umożliwić inwestorom lepsze zrozumienie zrównoważonych działań podejmowanych przez firmy.

Korzyści, jakie raportowanie taksonomiczne niesie przedsiębiorstwom

Przygotowanie dobrowolnych ujawnień taksonomicznych może przynieść przedsiębiorstwom wiele korzyści.

Po pierwsze, takie raportowanie pozwala inwestorom lepiej zrozumieć, jakie działania podejmuje firma w kierunku zrównoważonego rozwoju, co z kolei może zachęcić ich do inwestowania w daną firmę. Po drugie, raportowanie taksonomiczne może być użytecznym narzędziem dla zarządzania wyższego szczebla w organizacji, pozwalając na monitorowanie wpływu strategii na działalność firmy. Ponadto, instytucje finansowe zobowiązane są do składania sprawozdań odnośnie do udziału swoich portfeli inwestycyjnych, które kwalifikują się do Taksonomii UE, co może wpłynąć na wybór odpowiednich inwestycji. Kolejnym niezwykle istotnym aspektem jest wskazanie, jakie informacje niefinansowe muszą ujawniać przedsiębiorstwa na podstawie art. 8 Taksonomii. Art. 8 nakłada obowiązek publikowania informacji niefinansowych na przedsiębiorstwach, które podlegają art. 19a lub 29a dyrektywy 2013/34/UE. Dotyczy to dużych jednostek, które są jednostkami interesu publicznego przekraczających kryterium średniej liczby 500 pracowników w ciągu roku obrotowego, oraz jednostek interesu publicznego, które są jednostkami dominującymi dużej grupy przekraczającej to kryterium w ujęciu skonsolidowanym.

Ambitne cele i wyzwania

Wprowadzenie Taksonomii stanowi krok naprzód w kierunku zrównoważonego rozwoju i walki ze zmianami klimatu. Unia Europejska stawia sobie ambitne cele dotyczące neutralności klimatycznej i ochrony środowiska, a Taksonomia pomoże monitorować postępy w tych obszarach.

Ponadto, dobrowolne ujawnienia taksonomiczne przynoszą wiele korzyści dla przedsiębiorstw, inwestorów oraz zarządzania wyższego szczebla, dlatego warto już teraz przygotować się do ich wdrożenia. Taksonomia UE rozwija się dynamicznie, dlatego też przedsiębiorstwa powinny śledzić zmiany regulacyjne i dostosowywać swoje procesy wewnętrzne do wymogów raportowych.

Wdrażanie Taksonomii może być wyzwaniem, zwłaszcza dla mniejszych przedsiębiorstw i instytucji finansowych, które mogą potrzebować wsparcia i doradztwa w zakresie dostosowania swoich procesów i działań do wymogów zrównoważonego rozwoju. Dlatego ważne jest, aby instytucje rządowe, organizacje branżowe i doradcy biznesowi wspierali te podmioty w osiąganiu celów związanych z Taksonomią.